چالش‌های مدیریتی طرح‌های پژوهشی کلان ملی و کاربست برنامه‌ریزی سلولی عصرمدار برای مواجهه با آنها (مورد مطالعه: طرحهای پژوهشی کلان ملی مصوّب شورای عالی علوم، تحقیقات و فنّاوری)

هدف: اجرای پروژه‌های پژوهشی کلان ملی، نیاز به اتخاذ تدابیر ویژه‌ای دارد که چالشها و مشکلات پیش روی سیستم ، مجری پروژه را مهار کند. تصویب دهها طرح پژوهشی کلان ملی، پرداختن به الگوی مدیریتی چنین طرحهایی را ضروری می‌نمایاند. بنابر این، اهداف اصلی پژوهش حاضر عبارتند از: الف) پیش‌بینی چالشهای فرا روی اجرای طرحهای پژوهشی و فنّاوری کلان ملی مصوّب شورای عالی عتف؛ ب) طراحی الگوی برنامه‌ریزی راهبردی مناسب برای مدیریت این طرحها. روش: این پژوهش در دو گام اصلی ساماندهی شد. نخست، طی انجام مصاحبه‌هایی نیمه‌ساختار یافته با گروهی از خبرگان و با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون برای تجزیه و تحلیل محتوای مصاحبه‌ها، چالشهای اجرای طرحهای پژوهشی مورد مطالعه استخراج شدند. سپس الگوی مفهومی مناسب برای مدیریت طرحها، به گونه‌ای که پاسخگوی چالشهای شناسایی شده باشد، طراحی شد. یافته‌ها : خروجی گام نخست، فهرستی از چالشهای اجرای طرحهای پژوهشی مورد مطالعه و ترسیم شبکۀ مضامین آنها، مشتمل بر 35 مضمون پایه و 11 مضمون سازمان‌دهنده بود که حول دو محور مهارتهای فنی- سیستمی و مهارتهای انسانی- اجتماعی تحلیل شدند. سپس برنامه‌ریزی سلولی عصرمدار به مثابۀ الگویی برای مدیریت این پروژه‌ها و مواجهۀ خردمندانه با چالشهای پیش‌بینی شده، مورد تأکید قرار گرفت. نتیجه گیری: سیستمی مورد نیاز است که امکان انعطاف در انتخاب و اجرای برنامه‌ها را افزایش داده، بتواند مراحل گوناگون کار را به صورت جدا از همدیگر مدّ نظر قرار دهد و تا حد امکان از ناهماهنگی و آزمون و خطا بپرهیزد. لذا بر امکان استفاده از سیستم برنامه‌ریزی سلولی عصرمدار تأکید شد؛ سیستمی که اجرای پروژه‌های کلان را در قالب ریزبرنامه‌های سلولی امکان‌پذیر کند. این سیستم با تجزیۀ پروژه‌های کلان در قالب ریزپروژه‌ها و ریزبرنامه‌های سلولی، امکان نگاه مستقل به طراحی و اجرای آنها را طی زمان فراهم آورده، همزمان این امکان را توسعه می‌دهد که بتوان پروژه را در قالب بسته‌های عمودی(در گذر زمان و عصرهای متوالی) و افقی(در یک زمان و یک عصر معیّن) هماهنگ کرد.